Voedselverspilling tegengaan: dat is zijn missie. Fijnland gaat met hem in gesprek over De Verspillingsfabriek die hij oprichtte. In deze fabriek krijgen misvormde of afgekeurde groenten een tweede leven als smakelijke soep, saus of stoof. Hutten laat zien dat je met slimme keuzes verspilling kunt voorkomen en toch kwaliteitsproducten kunt maken. Zo bewijst De Verspillingsfabriek dat imperfect voedsel waardevol is.
‘Ik wil dat niemand in de wereld nog honger heeft’
Of het lekker is? De soep van geredde pompoenen is heerlijk. Je proeft aan niets dat die is gemaakt van geredde groenten, afgedankt omdat ze ergens een deukje hadden of anderszins misvormd waren. Dat geldt voor álle soepen, sauzen en stoof die De Verspillingsfabriek in Veghel verlaten. In flessen, zakken of emmers. Naar onder meer supermarkten, cateraars, ziekenhuizen en Schiphol. Het zijn hoogwaardige, smakelijke producten. Voedzaam voor het lichaam én voedzaam voor de geest, als je duikt in het concept dat eraan ten grondslag ligt.
De Verspillingsfabriek herbestemt voedsel dat oorspronkelijk was bedoeld voor mensen om te eten (A) tot menselijk voedsel (C). De tussenstap B is de stap die Bob Hutten zet: groente ‘redden’ die anders in de afvalbak verdwijnt. Gewoon omdat die misvormd, te klein of fout van kleur is, of een buts, put of andere misvorming heeft. Zo gaat cateraar Bob Hutten de verspilling van voedsel tegen. Hij is een ondernemer, een idealist en een ambitieus man die het personage Zorro als zijn held ziet: behendig en slim, strijdbaar en rechtvaardig. Tegen welk onrecht Bob Hutten strijdt? “Niemand meer honger, dat is wat ik wil. En dat kan, want er is voedsel genoeg. Mits food food blijft en niet als feed (diervoer) gaat dienen én mits we stoppen met verspillen. ‘We’ gooien alleen in Nederland al ter waarde van € 5 miljard eten weg.”
‘Niemand meer honger, dat is wat ik wil. En dat kan, want er is voedsel genoeg.’
Imperfectie
Het ruikt in de gangen van De Verspillingsfabriek naar ketchup, een geur die reikt tot ver over de parkeerplaats. Hutten loopt langs stapels kratten vol kontjes en kopjes van tomaten, de restanten uit de voedselketen waarmee het allemaal begon. Hij kijkt zelf nog steeds met verbazing naar het krat wortels waar hij er eentje uit pakt: “Zie jij nou wat er mis mee is? O ja daar, een putje. En hier, die uien, een klein stukje bruin op de schil.” Met dat soort groenten ligt zijn fabriek vól: er komt 1,5 miljoen kilo per jaar binnen vanuit alle hoeken en gaten van de voedselketen: van aardappelboeren tot veilingen. Dat aantal neemt jaarlijks fors toe. Na verwerking gaat er ongeveer evenveel als soep, saus of stoofgerecht de deur uit. Want in De Verspillingsfabriek verspillen ze praktisch niets. Hutten: “Imperfectie is het nieuwe perfect. Ook op de etage boven de fabriek, waar onder meer de receptie en kantoren huizen: alles wat hier staat moet verspild zijn. Van het hout waarvan de wanden zijn gemaakt tot de zitjes voor het bezoek.”
‘Iets hoogwaardigs maken van iets dat als laagwaardig wordt gezien’
4001ste generatie
Hutten: “Ik ben op de wereld de 4001ste generatie en heb flink nagedacht over de vraag wat we ‘hier’ komen doen. Leven betekent voor mij dat je je talent mag ontdekken, kan ontplooien en inzetten. Als cateraar heb ik verstand van eten. Ik maak me druk over verspilling van voedsel en verspilling van talent. De Verspillingsfabriek is mijn antwoord daarop: iets hoogwaardigs maken van iets dat als laagwaardig wordt gezien. Dát dat kan, hebben we nu op de kaart gezet. En dat het gebeurt door te werken met mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt, vind ik zelf nog wel het meest innovatieve aan onze aanpak. Want ook talent willen we niet verspillen.”
Een hit
Even terug naar het begin, 2012. Bob Hutten spreekt tijdens een congres waar pijnlijk duidelijk wordt hoeveel voedsel er wordt verspild in de wereld. (Cijfers van nu: 35% van al het voedsel, wereldwijd.) Hij presenteert daar tien ideeën om verspilling tegen te gaan: één daarvan is supermarkten bevoorraden met producten die gemaakt zijn van rest- en bijstromen uit supermarkten. De pilot die Hutten deed onder andere samen met Toine Timmermans, programmamanager duurzame voedselketens van de Wageningen Universiteit bij 14 supermarkten, is een succes. Ze pakken meteen door en in 2016 is De Verspillingsfabriek een feit. Uiteraard waren er veel hobbels en bobbels op weg daar naartoe, onbekend maakt onbemind. Maar het is verspilde moeite om daarop in te gaan. Veel belangrijker: de allereerste Verspillingsfabriek in de wereld staat als een huis. Was het een creatief idee? Het was in elk geval nieuw. En een hit, met een aantrekkende werking die nog steeds wekelijks groepen geïnteresseerden uit binnen- en buitenland trekt die de fabriek bezoeken voor een rondleiding.
‘Imperfectie is het nieuwe perfect’
Gamechanger
De Verspillingsfabriek vormt inmiddels de basis voor een alweer veel groter plan met als ambitie: een nieuw systeem om voedselverspilling tegen te gaan. Hutten licht dat graag toe: “Verspilling is overal ter wereld. Er wordt ook overal nagedacht over hoe je verspilling kunt voorkomen en verminderen en als dat niet lukt, hoe je rest- en bijstromen kunt verwaarden. Maar dat gebeurt fragmentarisch. We moeten komen tot een gestructureerd systeem. De Verspillingsfabriek staat aan de basis daarvan, is een gamechanger die de noodzaak daarvoor geloofwaardig heeft gemaakt. We moeten onze kennis en energie bundelen en slim samenwerken.”
06-nummer Barack Obama
Daartoe zijn begin 2019 de krachten van meer dan 60 bedrijven en organisaties, waaronder het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de Rabobank en Brainport Tech, gebundeld onder de paraplu van de stichting Samen Tegen Voedselverspilling. Het doel: Nederlandse bedrijven, organisaties, wetenschappers, overheden én consumenten komen samen in actie om in 2030 voedselverspilling met de helft te verminderen in de gehele voedselketen, van grond tot mond. Het middel: het opzetten van dat nieuwe systeem, inzicht krijgen in de mate van verspilling, het opstellen van nieuwe spelregels hoe je verspilling moet tegen gaan en bedrijven en consumenten leren hoe zij daaraan kunnen bijdragen. Wat zou helpen om dit initiatief een boost te geven? Hutten: “Ik wil eigenlijk gewoon Barack Obama als ambassadeur hiervoor, zijn vrouw Michelle is trouwens ook goed 🙂 Dus als iemand zijn 06-nummer weet?”
